Translate

Κυριακή 31 Μαΐου 2015

Ο ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ ΩΣ ΑΛΛΟΘΙ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ




Του ΒΑΣΙΛΗ Σ. ΚΑΡΤΣΙΟΥ
booksonthesites.blogspot.com

Έχει αποδοθεί στον Georg Wilhelm Friedrich Hegel αλλά μάλλον δεν του ανήκει, τουλάχιστον στην κυριολεκτική του μορφή. Πρόκειται για το σύμπλοκο ιδεαλιστικό σχήμα «θέση – αντίθεση – σύνθεση», σύμφωνα με το οποίο δύο αντίθετα πράγματα (έννοιες, απόψεις, ιδεολογίες, θρησκείες κλπ.) πολεμούν το ένα το άλλο, μέχρι να ενωθούν και να δημιουργήσουν κάτι καινούργιο, ενίοτε εύκολα ελεγχόμενο και διαχειρίσιμο. Πολλές φορές η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται στη μηχανιστική της εκδοχή και δεν περνά στη διαλεκτική και συνάμα ουσιαστική φάση της. Δηλαδή, στην αρχέτυπη Πλατωνική έννοια της διαλεκτικής ως ολοκληρωμένη ενσωμάτωσή της, φύση και θέση, στο καινούργιο «όλον». Πρόκειται για ένα είδος ιδεολογικού format, όπου μπορεί κάποιος να «φορτώσει» τις αντιθέσεις, χωρίς τις αρχικές μονομέρειές τους.
Αυτό, όμως, που μπορούμε να αποδώσουμε στον Hegel είναι η εκδοχή της «άρνησης» και του «μηδενισμού» ως πρόφασης για την ενσωμάτωση του αντικειμένου τους. Κάτι που σημαίνει, ότι η άρνηση δεν αποποιείται ούτε εκμηδενίζει αλλά λειτουργεί με τη διαλεκτική μορφή της ολοκλήρωσης στη νέα κατάσταση, καθώς στο πεδίο αυτό η πάροδος του χρόνου γεννά νέες μορφές πολιτικής και κοινωνικής συμπεριφοράς: Η «επανάσταση» αντικαθίσταται από τις «μεταρρυθμίσεις», η «κόκκινη» γραμμή γίνεται ροζ κ.ο.κ.
Με δεδομένες τις άπειρες υπερβάσεις στην ανάλυση και ερμηνεία του έργου του Hegel, δεν θα μπορούσε σήμερα ούτε ο ίδιος να προσδιορίσει τη συνάφειά τους με αυτά που είχε εκδώσει, γράψει ή πει στις παραδόσεις του. Για παράδειγμα, τι ακριβώς είχε στο μυαλό του ο Γιάνης Βαρουφάκης αναφερόμενος, μεταξύ άλλων και στον Hegel, μπας και συγκινηθεί ο Σόιμπλε και δώσει καμιά προκαταβολή; Διότι ο Γερμανός φιλόσοφος ψέγεται ως υπεύθυνος (τι φταίει ο άνθρωπος;) και για τις αυτοκρατορικού τύπου γερμανικές ιδεοληψίες μετά το 1830, που στηρίχθηκαν στον παραλογισμό και τον αμοραλισμό της απόλυτης εξουσίας, στην ισοπέδωση και όχι στην ενσωμάτωση των αντιθέσεων. Συνεπώς, αν και πέθανε το 1831, ο ιδεαλισμός του Hegel θεωρήθηκε η γενεσιουργός αιτία που οδήγησε τη Γερμανία στον Κάιζερ και στον παραλογισμό του α΄ Π.Π., στον Χίτλερ και στην κόλαση του β΄ Π.Π. και γιατί όχι στην εποχή της Μέρκελ και του Σόιμπλε.
Αν τα παραπάνω έχουν κάποια δόση αληθείας, τότε γιατί κορυφαίοι Μαρξιστές διαμόρφωσαν τον τρόπο σκέψης τους από το έργο του Hegel, (στη διαλεκτική, τη λογική, την ιστορία της φιλοσοφίας), που επηρέασε ακόμη και τους Μαρξ και Ένγκελς; Ίσως γιατί ενστερνίστηκαν τη ρήση του Γερμανού στοχαστή ότι «η πιο πρόσφατη φιλοσοφία είναι το αποτέλεσμα όλων των προηγούμενων φιλοσοφιών και πρέπει συνεπώς να περιέχει τις αρχές όλων τους». Μα, αυτή ακριβώς είναι η πεμπτουσία του σχήματος «θέση – αντίθεση - σύνθεση». Μοιάζει να έχουν βγει όλα από την ίδια μήτρα. Παρ’ όλα αυτά πρόκειται για μία βολική αφαιρετική ανάλυση, που αφήνει απ’ έξω βασικές συνιστώσες του πραγματικού κόσμου, και κυρίως αγνοεί τη διαχρονική παρουσία της χρηματοπιστωτικής Διεθνούς, που πιθανόν βρίσκεται πίσω από όλες τις ιδεολογικές τερατο-γενέσεις, με πρόσχημα είτε τον Χεγκελισμό είτε τον Μαρξισμό.