Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΣΑΚΟ ΜΕ ΤΙΣ ΕΧΙΔΝΕΣ

Το βίντεο της παρουσίασης του βιβλίου, στις 5 Δεκεμβρίου 2019, στο βιβλιοπωλείο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΝ.

Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΣΑΚΟ ΜΕ ΤΙΣ ΕΧΙΔΝΕΣ

ΥΠΝΟΒΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟ 2015 ΜΕ ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ ΤΖΩΝ ΛΩ

Η επανεκλογή στη Βουλή δεν πρέπει να λειτουργεί για κάποιους ως Κολυμβήθρα του Σιλωάμ, ως εξαγνισμός σε λανθασμένες επιλογές ή συνειδητά ψεύδη.

Του ΒΑΣΙΛΗ Σ. ΚΑΡΤΣΙΟΥ

booksonthesites.blogspot.com

Το 1720, ο Τζων Λω τίναξε τη γαλλική οικονομία στον αέρα
εφαρμόζοντας τις "καινοτόμες" ιδέες του. Ομόλογα, μετοχές και
τραπεζογραμμάτια είχαν γίνει κουρελόχαρτα.

Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, λοιπόν, ο οποίος «έζησε από πρώτο χέρι, με πόνο, αγωνία και αγώνα, λεπτό προς λεπτό, στην καρδιά τους και με πρωταγωνιστικό ρόλο τις δραματικές καταστάσεις της πρώτης διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα τα Ιουλιανά του 2015», πήγε και είδε την ταινία του Γιάνη Βαρουφάκη «Ενήλικες στο δωμάτιο», σε σκηνοθεσία του Κώστα Γαβρά, και έπαθε σοκ!

Προφανώς, ο Λαφαζάνης πήγε να δει την ταινία για να διαπιστώσει μήπως ήταν αυτός ο ίδιος που δεν κατάλαβε τι έγινε το 2015. Άλειψε τα μάτια του με πηλό και πήγε να πλυθεί στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ, όχι για να εξαγνισθεί αλλά μπας και βρει το φως του. Σας υπενθυμίζουμε τις δηλώσεις του Λαφαζάνη μετά την οδυνηρή έκπληξη και το ταράκουλο που έπαθε, όχι από τη σκηνοθεσία του Γαβρά, αλλά από τους διαλόγους και το περιεχόμενο της ταινίας: «Λυπάμαι ειλικρινά που είμαι υποχρεωμένος να πω ότι το περιεχόμενο της ταινίας έχει ελάχιστη σχέση με την αλήθεια, τις τότε πραγματικές συγκρούσεις, τα αληθινά διλήμματα, τις εναλλακτικές προτάσεις, τις δυνατότητες και τα γεγονότα εκείνης της κρίσιμης περιόδου, ενώ δίνει την εντύπωση ότι το σενάριο της κατασκευάστηκε για να εξωραΐσει πρόσωπα και ανεξάρτητα από προθέσεις, να συγκαλύψει ανεπίτρεπτες καταστάσεις».

Το γεγονός αυτό από μόνο του δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ο Λαφαζάνης καταλάβαινε τι συνέβαινε εκείνη την κολασμένη άνοιξη και εκείνο το τρισκατάρατο συριζαϊκό καλοκαίρι του 2015, και  δεν ήταν ο μόνος. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αφεθεί στις εκλάμψεις και τις επινοήσεις του Γιάνη, με τον Τσακαλώτο να προσπαθεί να βρει συσχετίσεις αυτών που συνέβαιναν, με αυτά που έμαθε ως γνήσιος Αριστερός οικονομολόγος.

Τον Απρίλιο του 2015 το ερώτημα αν η Ελλάδα θα παρέμεινε ή όχι στην Ευρωζώνη παρέμενε αναπάντητο. Έγκυροι, όμως, αναλυτές θεωρούσαν σχεδόν βέβαιο ότι η όλη κατάσταση θα οδηγούσε σε πιστωτικό γεγονός και χρεωκοπία αλλά όχι και σε Grexit. Καταστατικά και νομοθετικά δεν υπήρχε απόφαση της Ε.Ε. που να υποχρεώνει μία χώρα σε έξοδο επειδή δεν πληρώνει τα χρέη της. Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι στην πραγματικότητα το Grexit δεν αποτέλεσε ποτέ επιλογή του «πειράματος». Δεν μας έδιωξαν κλοτσηδόν αλλά έβαλαν τον Alexis να κάνει την κωλοτούμπα του αιώνα.

Η χρεωκοπία εκείνη την εποχή θα μπορούσε να σημαίνει πολλά και διάφορα πράγματα σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Τι θα γινόταν με την πληρωμή μισθών και συντάξεων, με τα κουτσουρεμένα κρατικά ομόλογα των φυσικών προσώπων, με τα χρέη προς το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κλπ;  Η αθέτηση των υποχρεώσεων προς το ΔΝΤ και προς την ΕΚΤ θεωρητικά θα οδηγούσε σε μία βραχυπρόθεσμη οικονομική ανακούφιση αλλά κάτι τέτοιο δεν είχε επιχειρηθεί ποτέ και από καμία χώρα στο πλαίσιο της Ε.Ε. Πάντως ήταν δεδομένο ότι, σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεων της χώρας, οι χρεωστικοί τίτλοι της δεν θα μπορούσαν να «παίξουν» σαν «IOUs» στις δημοπρασίες χρήματος της ΕΚΤ. Αυτό ίσως πυροδοτούσε αντιδράσεις του «συστήματος» προς την κατεύθυνση του Grexit. Επρόκειτο για μία ρευστή και μεταβαλλόμενη κατάσταση. Κινούμενη άμμος στην κυριολεξία.

«Άλλωστε τα πράγματα έχουν αποδείξει πως η οικονομική επιστήμη μόνο για το παρελθόν μπορεί να μιλήσει με σιγουριά. Ρωτήστε ένα οικονομολόγο, πότε είναι καλύτερα να προβείτε σε μία αγορά. Θα σας απαντήσει: πέρυσι…». Η ρήση αυτή του αείμνηστου Αθανάσιου Κανελλόπουλου στο βιβλίο του «Η οικονομία ανάμεσα στο χθες και στο αύριο», 1980, θα μπορούσε να ήταν μερικώς σωστή υπό προϋποθέσεις. Δυστυχώς, η οικονομική επιστήμη δεν μπορεί να μιλήσει με σιγουριά ούτε για το παρελθόν, ούτε για το παρόν, ούτε για το μέλλον. Στο «αύριο» της οικονομίας του Κανελλόπουλου δεν διακρίνει κανείς ούτε ψήγμα από τα όσα ζήσαμε από το 2009, και κυρίως από όσα βιώσαμε με την άνοδο των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στην εξουσία. Και αυτό γιατί οι δυνάμεις που καθορίζουν το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό και νομισματικό περιβάλλον είναι δύσκολα ανιχνεύσιμες αυτές καθαυτές, και πόσο μάλλον οι πρακτικές και οι διαδικασίες που χρησιμοποιούν. Οι «πτήσεις» γίνονται με αυτόματο πιλότο.

Ο J. K. Galbraith έθεσε το θέμα ως μία αέναη ανακάλυψη μίας προαιώνιας απάτης. Στο μνημειώδες βιβλίο του «Το Χρήμα», 1976, επισημαίνει ότι το χρονικό διάστημα ανάμεσα στο θεωρητικό μεγαλείο της οικονομολογικής μεγαλοφυΐας και το ναδίρ της επερχόμενης καταστροφής είναι συχνά μερικοί μήνες μόνο, το πολύ λίγα χρόνια. Βεβαίως, ο Galbraith χρησιμοποιεί τρανταχτά παραδείγματα, όπως ο Τζων Λω, ο Νίκολας Μπηλντ, ή ο Μπέρναρντ Κόρνφηλντ. Μερικοί μήνες ήταν αρκετοί και για τον «δικό» μας Γιάνη (με ένα ν) Βαρουφάκη.

ΤΟΞΙΚΟ ΚΛΙΜΑ

Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος παγκοσμίως έφθασε στα τέλη του 2015 το ποσό των 152 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ή στο 255% του παγκόσμιου ονομαστικού ΑΕΠ.  Τότε υπήρξε η εκτίμηση ότι το χρέος της Ιαπωνίας θα ανερχόταν στο 250% του ΑΕΠ και της Ελλάδας στο 183,4%. Μιλάμε για παγκόσμιες πρωτιές!  Όμως, εκθέσεις χρηματιστηριακών κύκλων και οίκων αξιολόγησης ανέβαζαν το σύνολο του ιδιωτικού και δημόσιου χρέους στα 200 τρισεκατομμύρια δολάρια, από τα οποία τα 60 τρις αφορούσαν ένα «τοξικό» δημόσιο χρέος που απειλούσε την παγκόσμια οικονομία και σταθερότητα.

Με λίγα λόγια, τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα το 2015 συνέβαιναν μέσα σ’ ένα παγκόσμιο «τοξικό» οικονομικό περιβάλλον, απότοκο εν πολλοίς της κατάρρευσης της αμερικανικής οικονομίας μετά το 2007-2008, που συμπαρέσυρε και τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Σύμφωνα με γνωστό συμβουλευτικό όμιλο (global management consulting), από τους τελευταίους μήνες του 2007 και μέχρι το τέλος του 2014 το παγκόσμιο δημόσιο χρέος εκτοξεύτηκε κατά 25 τρισ. δολάρια ή 76%, από τα 33 τρισ. στα 58 τρισ. Μέσα σε 7 χρόνια το χρέος της Κίνας τετραπλασιάστηκε.

Για την αντιμετώπιση αυτής της τρομακτικής κατάστασης ο όμιλος είχε προτείνει διάφορα μέτρα, που εν πολλοίς εξηγούσαν και τη στάση των δανειστών απέναντι στο δημόσιο χρέος της Ελλάδας. Στην έκθεση προτείνονταν από την επέκταση των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης μέχρι ευρείες αναδιαρθρώσεις («κουρέματα») χρεών διαφόρων χωρών - με διαγραφές χρεών που έχουν αγοραστεί από κεντρικές τράπεζες - και από επιβολή εφάπαξ φόρων στον πλούτο μέχρι ευρεία εκποίηση δημόσιων περιουσιακών στοιχείων των χωρών. Έτσι οδηγηθήκαμε στο ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟ και στην υποθήκη των «φιλέτων» και των «ασημικών» της χώρας. Το είχε πει ο Σόιμπλε με άλλα λόγια: «Αλέξη, δεν θα μπορέσεις να υλοποιήσεις αυτά που υπόσχεσαι»!

Μέσα σ’ αυτή την περίοδο, ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank είχε φθάσει στο σημείο να καταγγέλλει ότι ο γερμανικός τραπεζικός κολοσσός είχε πέσει «θύμα φημών και κερδοσκοπικών παιχνιδιών». Όπως δημοσιεύτηκε, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης είχε επιβάλλει πρόστιμο 14 δις δολαρίων για το ρόλο της τράπεζας στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, με την κατηγορία της παραπλανητικής πώλησης τιτλοποιημένων χρεών στεγαστικών δανείων. Εάν, λοιπόν, ένα τερατώδες τραπεζικό ίδρυμα όπως είναι η Deutsche Bank, με 1,8 τρις δολάρια ενεργητικό εκείνη την περίοδο, πέφτει θύμα «φημών και κερδοσκοπικών παιχνιδιών», τότε καταλαβαίνει κανείς γιατί οι κυβερνήσεις δεν ελέγχουν τις οικονομίες των χωρών τους, και γιατί και η Μέρκελ δεν ήξερε τι να κάνει με την Ελλάδα.

ΓΥΡΙΖΟΝΤΑΣ ΠΙΣΩ

Ας δούμε τι έγραφε στους FT o Wolfgang Munchau, στις 19 Απριλίου του 2015, για την τρέχουσα κατάσταση του ελληνικού (παγκόσμιας διάστασης) προβλήματος:

“What is worrying is that the talks are not going anywhere. This is why speculation about an agreement in the summer or the autumn is ultimately not reassuring. Particularly puzzling is the Greek negotiating strategy. On the substance, I tend to agree with finance minister Yanis Varoufakis: the eurozone’s economic crisis management has been catastrophic. Under present parameters, it is fundamentally unsustainable. But I do not understand why he spends so much time preaching to those who tend to agree with him at prestigious conferences in pleasant surroundings. Should he not be working on the hard negotiations with his European creditors, and on the two plan B scenarios?

«Αυτό που είναι ανησυχητικό είναι ότι οι συνομιλίες δεν οδηγούν πουθενά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η εικασία για μία συμφωνία το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο είναι τελικά μη καθησυχαστική. Ιδιαίτερα αινιγματική είναι η ελληνική διαπραγματευτική στρατηγική. Επί της ουσίας τείνω να συμφωνήσω με τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη ότι η διαχείριση της οικονομικής κρίσης στην Ευρωζώνη ήταν καταστροφική. Υπό τις παρούσες παραμέτρους είναι μη βιώσιμη. Δεν καταλαβαίνω όμως γιατί ξοδεύει τόσο χρόνο κάνοντας κήρυγμα σ’ αυτούς που τείνουν να συμφωνούν μαζί του σε διεθνή συνέδρια μέσα σ’ ένα ευχάριστο περιβάλλον. Δεν θα έπρεπε να εργάζεται για τις σκληρές διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους πιστωτές του και για τα δύο σενάρια του σχεδίου Β;

Both Grexit and the option of a default inside the eurozone would stretch the resources of even the most organised government. It would require military-style preparation: exchange controls, temporary closure of land borders and airports, overnight bank recapitalisation, and logistical planning to convey money from A to B on D-Day. Is the Greek government really so smart it can just wait until the fateful moment arrives, and then manage this whole process in real time with no script?

Και το Grexit και η επιλογή μίας χρεωκοπίας μέσα στην ευρωζώνη θα εξαντλούσε τις αντοχές και της πιο καλά οργανωμένης κυβέρνησης. Θα απαιτούσε μία στρατιωτικού τύπου προετοιμασία: συναλλαγματικοί έλεγχοι, προσωρινό κλείσιμο χερσαίων συνόρων και αεροδρομίων, ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών μίας ημέρας και λογιστικό σχεδιασμό για τη μεταφορά χρημάτων από το Α (σχέδιο) στο Β την ημέρα της κρίσης. Είναι η ελληνική κυβέρνηση τόσο έξυπνη ώστε να περιμένει να έρθει η μοιραία στιγμή, και τότε να διαχειριστεί όλη αυτή τη διαδικασία σε πραγματικό χρόνο χωρίς σενάριο;

I think I know the answer to that, and wonder whether one or more people on both sides of these discussions may simply be miscalculating. We may be on the verge of one of those sleepwalking moments in European history”.

Νομίζω ότι γνωρίζω την απάντηση σε αυτό, και αναρωτιέμαι αν ένας ή περισσότεροι άνθρωποι και στις δύο πλευρές αυτών των διαβουλεύσεων μπορεί απλά να κάνουν λάθος υπολογισμούς. Μπορεί να είμαστε στα πρόθυρα μίας από εκείνες τις στιγμές υπνοβασίας της ευρωπαϊκής ιστορίας».

Σήμερα, αυτοί «που δεν ήταν έτοιμοι να κυβερνήσουν» - (σιγά την είδηση) - έχουν ξυπνήσει από την υπνοβασία, και κατηγορούν ο ένας τον άλλο για τη μοιραία στιγμή, που θα έπρεπε να διαχειριστούν την όλη υπόθεση σε πραγματικό χρόνο και χωρίς σενάριο. Αποδείχτηκε πολύ απλό: Ο Αλέξης βγήκε από την αίθουσα μόνον όταν υπέγραψε τα πάντα. «Αλέξη, δεν θα μπορέσεις να υλοποιήσεις αυτά που υπόσχεσαι»!

ΠΑΡΑΛΙΓΟ ΣΤΑ ΒΡΑΧΙΑ

Έτσι, λοιπόν, πήγαν στο βρόντο τα παράλληλα νομίσματα, τα ευρώ «μαϊμού», τα σενάρια για επιστροφή στη δραχμή, οι «επιδρομές» στα ευρώ της ΕΚΤ, τα IOUs της βαρουφάκιας δημιουργικής ασάφειας. Η χώρα γλίτωσε στο παραπέντε οικονομικές συνθήκες λατινοαμερικάνικου προτεκτοράτου, και οι μαθητευόμενοι μάγοι εξακολουθούν να πληρώνονται από το ελληνικό δημόσιο. Δικαιολογημένα, έχουν επανεκλεγεί! Να τι έγραψε για τα IOUs ο J. K. Galbraith, στο περίφημο πόνημά του «ΤΟ ΧΡΗΜΑ»:

«Σε προηγούμενα χρόνια, όταν τρομαγμένοι οι άνθρωποι μαζευόντουσαν στις τράπεζες, μερικές φορές αυτές έβγαζαν πιστοποιητικά – στην κυριολεξία I.O.U. (σ.σ.: I Owe You, σου χρωστώ δηλαδή) – για να τακτοποιήσουν τους λογαριασμούς τους η μία με την άλλη, ή με τους πιο έμπιστους πιστωτές τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο, οι τράπεζες είχαν καταφέρει να κρατήσουν τα πιο αποδεκτά μετρητά τους για τους πιο απαιτητικούς καταθέτες. Η νέα νομοθεσία έκανε μόνιμες αυτές τις διευθετήσεις. Οι τράπεζες είχαν την άδεια να ενωθούν για να εκδώσουν ένα νόμισμα επείγουσας ανάγκης. Αυτό μπορούσε να γίνει με αντίκρισμα την ασφάλεια υγειών ομολογιών και εμπορικών δανείων – τα τελευταία μπορούσαν ουσιαστικά να μετατραπούν σε μετρητά χωρίς να πουληθούν… αυτό το υποκατάστατο νόμισμα θα αποσύρονταν από την κυκλοφορία, όταν θα είχε περάσει η επείγουσα ανάγκη. Ο νόμος (για τα I.O.U.) χρησιμοποιήθηκε μόνο μια φορά, όταν ξέσπασε ο πόλεμος του 1914».   

Το 2015, ο αδαής και φορτωμένος ιδεοληψίες κακεντρεχής ΣΥΡΙΖΑ μάσησε τον βαρουφάκιο «ταραμά», που δεν μασάει ούτε η κατσίκα στο χωριό. Αλλά τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν πολύ χειρότερα, αν ανατρέξουμε στην περίπτωση του Τζων Λω. Δεν υπάρχει συνεπής οικονομολόγος ολκής που θα παραλείψει σε πόνημά του το παράδειγμα του Σκωτσέζου τζογαδόρου του 18^ου αιώνα. Ο Niall Ferguson στο πολύκροτο έργο του «Η εξέλιξη του Χρήματος – Μία οικονομική ιστορία του κόσμου» αφιερώνει αρκετές σελίδες στον άνθρωπο που τίναξε στον αέρα τη γαλλική οικονομία για δεκαετίες και έστρωσε το δρόμο για την περιβόητη «γαλλική επανάσταση» του 1789.

Όπως γράφει ο Ferguson, ο Λω αδημονούσε να εφαρμόσει ένα δικής του επινόησης χρηματοοικονομικό σύστημα πάνω σε ένα ανύποπτο έθνος. Αν υπήρχε τότε Ελλάδα, να είστε σίγουροι ότι θα ήμασταν η πρώτη επιλογή. Ο κατά τ’ άλλα εκπληκτικός αυτός τύπος είχε συλλάβει την ιδέα της δημιουργίας ενός νομίσματος από χαρτί, που θα ήταν το ίδιο χρηστικό με τα κέρματα. Ο Λω εφάρμοσε ή πρότεινε διάφορες «καινοτόμες» ιδέες στην Ολλανδία, στη Γένοβα, στη Σκωτία, στη Σαβοϊα κλπ., πριν καταλήξει στη Γαλλία των Λουδοβίκων.

Το 1716 έπεισε τους Γάλλους και ίδρυσε τη Banque Générale, με διευθυντή τον ίδιο, και για μία εικοσαετία η τράπεζα είχε την άδεια να εκδίδει τραπεζογραμμάτια πληρωτέα σε μεταλλικό νόμισμα χρυσού ή αργύρου. Ο Τζων Λω κατάφερε μέσα σε τέσσερα χρόνια να γίνει Γενικός Ελεγκτής των Οικονομικών έχοντας υπό την εποπτεία του, μεταξύ άλλων, την είσπραξη των έμμεσων φόρων της Γαλλίας, το συνολικό δημόσιο χρέος, τα 26 γαλλικά νομισματοκοπεία, την αποικία της Λουιζιάνα κλπ. Για να μην τα πολυλογούμε, ο Λω πολύ σύντομα φόρτωσε τη γαλλική οικονομία, τους ομολογιούχους, τους μετόχους και τον κοσμάκη με πληθωριστικά «χαρτιά» που με το βάρος τους αγόραζες …χαρτί τουαλέτας.

Μία σημαντική λεπτομέρεια: Οι Γάλλοι την «πάτησαν» γνωρίζοντας το πραγματικό πρόσωπο του Λω. Το 1708 ο τότε υπουργός των Εξωτερικών του Λουδοβίκου ΙΔ΄ τον είχε χαρακτηρίσει επαγγελματία τζογαδόρο και πιθανόν κατάσκοπο. Ο Λω έφυγε αφήνοντας τη γαλλική οικονομία και το χρηματοπιστωτικό της σύστημα στη λίθινη εποχή. Άφησε όμως και ένα συγκινητικό γράμμα στον δούκα της Ορλεάνης: «Αναγνωρίζω ότι έκανα μεγάλα λάθη. Τα έκανα επειδή είμαι απλώς άνθρωπος και όλοι οι άνθρωποι είναι επιρρεπείς σε σφάλματα. Όμως, δηλώνω ότι καμιά από αυτές τις πράξεις δεν είχε ως κίνητρο το δόλο ή την ανεντιμότητα, και ότι δεν πρόκειται να εξακριβωθεί κανένα τέτοιου είδους στοιχείο στο χαρακτήρα μου σε όλη την πορεία των ενεργειών μου».

ΟΙ ΕΜΠΡΗΣΤΕΣ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

Το «σύστημα» εξακολουθεί τη διάδοση του «πορσελάνινου» αφηγήματος για το Μικρασιατικό Ολοκαύτωμα.

Του ΒΑΣΙΛΗ Σ. ΚΑΡΤΣΙΟΥ

booksonthesites.blogspot.com

«Του είπα ευθέως ότι είχε καταστρέψει τη χώρα του και τον εαυτό του πηγαίνοντας στη Σμύρνη, και ο κακομοίρης συμφώνησε… Αναγνωρίζει ότι βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση και τώρα προσπαθεί να μας “πουλήσει” τις 12 μεραρχίες του. Με ικέτευσε να πω στον Λόυντ Τζώρτζ ότι και αυτός [ο Βενιζέλος] και η Ελλάδα τελείωσαν. Είπα ότι θα το κάνω. Ο παλιόφιλος “τετέλεσται”».

Στρατάρχης Χένρι Γουίλσον, 1919.

«Ο Βενιζέλος έχει κάθε δικαίωμα να καυχάται ότι πηγαίνοντας στη Σμύρνη ενεργούσε ως εντολοδόχος των τεσσάρων Δυνάμεων. Αλλά πήγαινε με τόση προθυμία όση δείχνει η πάπια για το κολύμπι. Όποιες κι αν είναι οι ευθύνες των Τεσσάρων, ή μάλλον της Τριανδρίας που ήταν η κινητήριος δύναμη, οι δικές του ευθύνες είναι ανεξίτηλες».

Ουίνστον Τσώρτσιλ, “The world crisis, The Aftermath”, 1929.

«Σε αυτό το πρώτο πυρετώδες και έξαλλο δεκαπενθήμερο του Μαΐου (σ.σ.:1919), ο Λόυντ Τζώρτζ είχε συλλάβει την ιδέα μίας Ελλάδας μεγαλύτερης από όσο είχαν ποτέ μπορέσει να διανοηθούν ακόμα και οι επικριτές του: θα περιλάμβανε την Κύπρο και την Κωνσταντινούπολη, θα είχε τον έλεγχο των Δαρδανελλίων, θα περιέζωνε το Αιγαίο, διαγράφοντας  ένα μεγάλο τόξο από τον πορθμό της Κέρκυρας ως τη Σμύρνη. Αν το κοινό αυτό όραμα του Λόυντ Τζωρτζ και του Βενιζέλου είχε κάτι το μεγαλειώδες, η απομόνωση των δύο πολιτικών είχε κάτι το τρομακτικό… Είναι ορισμένως αλήθεια ότι η πτώση του Βενιζέλου τον Νοέμβριο του 1920 και η επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου και της φιλοβασιλικής κυβέρνησης είχαν βλαβερές συνέπειες… Η Ελλάδα δεν είχε ποτέ την υποστήριξή τους (σ.σ.: των Συμμάχων), και πιστεύω ότι θα είχαν εγκαταλείψει τον Βενιζέλο, ακριβώς όπως, με πιο ήσυχη συνείδηση, εγκατέλειψαν τον Κωνσταντίνο».

Michael Llewellyn Smith, Το Όραμα της Ιωνίας, Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία 1919-1922.

«… Υπήρχε κάτι περισσότερο από ελληνικό πατριωτισμό στη λίγκα του Ζαχάρωφ με τον Βενιζέλο. Είχε πει ο Μπίβερμπρουκ ότι οι κινήσεις των στρατών και οι υποθέσεις των κυβερνήσεων είναι η ιδιαίτερη ευχαρίστηση του Ζαχάρωφ. Ο Ζαχάρωφ ενέπνευσε τις κινήσεις του ελληνικού στρατού. Άφηνε να εννοηθεί ότι ήταν ο σύμβουλος του Λόυντ Τζωρτζ στη Μικρά Ασία. Ο Βρετανός πρωθυπουργός είχε κάνει τα σχέδια του Ζαχάρωφ μέρος της πολιτικής του».

John T. Flynn, Men of Wealth, 1941.

Είναι εξαιρετικά δύσκολο να δεχθεί κάποιος ως τυχαίο ή συγκυριακό γεγονός μία βιβλικών διαστάσεων καταστροφή, όπως υπήρξε ο ξεριζωμός του ελληνισμού από τη Μικρά Ασία. Η Μικρά Ασία χάθηκε την πρώτη ημέρα της αποβίβασης της ελληνικής μεραρχίας στη Σμύρνη, τις 2 Μαΐου 1919. Τα θλιβερά επεισόδια που ξεκίνησαν εκείνη την ημέρα ξεσήκωσαν όλη την Ανατολή.

«Η είδησις των σφαγών της Σμύρνης διεδόθη ταχύτατα εις όλην την Ανατολήν. Προξένησε αληθή φρίκην και έσπειρε την αμφιβολίαν περί των προθέσεων των συμμάχων, μέχρι και της Συρίας ακόμη. Διαδηλώσεις έλαβον χώρα εν Κωνσταντινουπόλει. Νεότουρκοι αρχηγοί διέφυγον εις Μ. Ασίαν όπου ήρχιζον οργανούντες την αντίστασιν κατά του διαμελισμού της Τουρκίας… Η κατάστασις αύτη συνέτεινε να καταστραφή η εμπιστοσύνη των συμμάχων προς τον κ. Βενιζέλον και εις την δυνατότητα δίκαιης διακυβερνήσεως της Μ. Ασίας εκ μέρους των Ελλήνων…». (What Really Happened at Paris, New York 1921).

 Η διασυμμαχική έκθεση των στρατηγών του Οκτωβρίου του 1919, επέρριπτε όλη την ευθύνη στην ελληνική πλευρά. Η έκθεση αυτή δεν μεταφράστηκε στα ελληνικά και θάφτηκε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Θα τη διαβάσετε μόνον στο βιβλίο μας «ΟΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ, 1912-1922».

Το τραγικό στην όλη υπόθεση είναι ότι από το Νοέμβριο του 1917, οι Μπολσεβίκοι είχαν δημοσιεύσει τη Συμφωνία Σάικς- Πικό του 1916, με την οποία Βρετανοί και Γάλλοι, με τη συναίνεση της Τσαρικής Ρωσίας, είχαν μοιράσει τις σφαίρες επιρροής στα εδάφη της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ενώ δηλαδή η βρετανική διπλωματία ζητούσε από τον Βενιζέλο, από το 1912, να δώσει την ανατολική Μακεδονία και τη δυτική Θράκη στη Βουλγαρία με υποτιθέμενα εδαφικά ανταλλάγματα στη Μικρά Ασία, οι «σύμμαχοι» μοίραζαν την οθωμανική αυτοκρατορία χωρίς να προβλέψουν για την Ελλάδα ούτε μία σπιθαμή γης! Η πρόταση για την «ανταλλαγή» είχε επισημοποιηθεί το 1915 και αρκεί να διαβάσει κανείς τα υπομνήματα Βενιζέλου της ίδιας χρονιάς για να καταλάβει το μέγεθος της αφέλειάς του, κάτι το οποίο μεταφράστηκε από τους πολιτικούς επιγόνους του ως πολιτικός …ρεαλισμός!

Έχουν περάσει περισσότερα από 40 χρόνια από την πρώτη έκδοση του βιβλίου του Michael Llewellyn Smith, “Ionian vision, Greece in Minor Asia 1919-1922”, στο οποίο ο Βρετανός διπλωμάτης και ιστορικός υπενθύμισε τους αποκαλυπτικούς διαλόγους από το ημερολόγιο του Field Marshal Sir Henry Hughes Wilson (1864–1922). Ο Michael Llewellyn Smith, αν και έδωσε λογοτεχνικό τίτλο στο βιβλίο του «Το ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΙΩΝΙΑΣ», καταλόγισε στον Βενιζέλο το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για τη μικρασιατική τραγωδία, αλλά τα ίδια τα στοιχεία που παραθέτει, και που ήταν γνωστά από τη δεκαετία του 1920, καθιστούν τον Βενιζέλο τον απόλυτο υπεύθυνο της μικρασιατικής καταστροφής.

Ο Βρετανός επιτελάρχης Henry Wilson δολοφονήθηκε στις 22 Ιουνίου 1922 έξω από το σπίτι του από δύο μαχητές του Ι.Ρ.Α. αλλά για κακή τύχη του Βενιζέλου κρατούσε ημερολόγιο και οι αναφορές του στον «ιδιοφυή» αρχιτέκτονα του εθνικού διχασμού είναι πολλές:

«Λίγο πριν από τη συνδιάσκεψη του Σαν Ρέμο, όπου θα αποφασίζονταν οι τελικοί όροι της συνθήκης με την Τουρκία, ο Τσώρτσιλ, ο Ουίλσον και ο Κώρζον έκαναν όλοι απόπειρες να υποδείξουν τους κινδύνους που επιβεβαίωνε το υπόμνημα Φος. Στις 19 Μαρτίου, ο Τσώρτσιλ και ο Ουίλσον ανέλαβαν να αντιμετωπίσουν τον Βενιζέλο στο Λονδίνο. Ο Τσώρτσιλ του είπε ότι η Αγγλία δεν μπορούσε να τον βοηθήσει με στρατεύματα, είτε στη Θράκη είτε στη Μικρά Ασία, αλλά θα ήταν πρόθυμη να δώσει όση βοήθεια μπορούσε σε όπλα και πολεμοφόδια. Ο Ουίλσον ήταν ακόμα πιο ειλικρινής: “Του είπαμε καθαρά ότι ούτε σε άνδρες ούτε σε χρήματα… θα βοηθούσαμε τους Έλληνες, εφόσον είχαμε ήδη αναλάβει περισσότερα απ’ όσα μπορούσε να κάνει ο μικρός μας στρατός. Του είπα ότι θα κατέστρεφε τη μικρή του χώρα… Είπε ότι δεν συμφωνούσε με τίποτα απ’ όσα είχα πει”. Ο Ουίλσον είπε στον Βενιζέλο ότι θα γινόταν πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, που θα κρατούσε ίσως και δέκα με δεκαπέντε χρόνια και θα σακάτευε την Ελλάδα… Ο Βενιζέλος άκουγε ατάραχος αυτές τις προειδοποιήσεις. Ενώ δήλωνε την πεποίθησή του ότι η Ελλάδα θα έπαιρνε τη Σμύρνη και τη Θράκη, έκανε την παράξενη προφητεία ότι “χάρη στην αναπαραγωγική ικανότητα των Ελλήνων, ο πληθυσμός της Σμύρνης κατά τους υπολογισμούς του, πριν από το τέλος του αιώνα, θα ξεπερνούσε τον συνολικό πληθυσμό της Τουρκικής αυτοκρατορίας”».

Αν ανατρέξει κανείς στην αγγλική έκδοση του 1925 του ημερολογίου του σερ Χένρι Γουίλσον τα πράγματα γίνονται χειρότερα (αναφορά της 28^ης Οκτωβρίου 1919): «Του είπα ευθέως ότι είχε καταστρέψει τη χώρα του και τον εαυτό του πηγαίνοντας στη Σμύρνη, και ο κακομοίρης συμφώνησε… Αναγνωρίζει ότι βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση και τώρα προσπαθεί να μας “πουλήσει” τις 12 μεραρχίες του. Με ικέτευσε να πω στον Λόυντ Τζώρτζ ότι και αυτός [ο Βενιζέλος] και η Ελλάδα τελείωσαν. Είπα ότι θα το κάνω. Ο παλιόφιλος “τετέλεσται”».

ΑΓΡΟΝ ΗΓΟΡΑΖΕ

Ο Γάλλος στρατάρχης του Α΄ παγκοσμίου πολέμου Ferdinand Foch είχε προειδοποιήσει με υπόμνημα του τον καιροσκόπο Βενιζέλο ότι για να αντιμετωπίσει η Ελλάδα τον τουρκικό εθνικισμό στη Μικρά Ασία, θα έπρεπε να διαθέτει εν πλήρη ισχύ 30 ετοιμοπόλεμες μεραρχίες, δηλαδή με έναν πρόχειρο υπολογισμό τουλάχιστον 300.000 άνδρες, και αυτό αφορούσε την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στη Μικρά Ασία το 1919, πριν συγκροτηθούν σε τακτικό στρατό οι κεμαλικές δυνάμεις και πριν αρχίσουν να εισρέουν στην Άγκυρα τα «συμμαχικά» όπλα και πολεμοφόδια και τα μπολσεβίκικα χρυσά ρούβλια.

Ο Βενιζέλος απλώς τους έγραψε όλους στα παλαιότερα των υποδημάτων του, όπως έκανε και με το Γενικό Επιτελείο τον Φεβρουάριο του 1915, όταν τον προειδοποίησαν ότι η συμμαχική εκστρατεία στα Δαρδανέλια θα κατέληγε σε φιάσκο και ότι οποιαδήποτε εμπλοκή ελληνικών δυνάμεων θα οδηγούσε στην κατάληψη όλης της Μακεδονίας από τη Βουλγαρία.

Ο «εθνάρχης» είχε μέχρι τέλους εωσφορικές εμμονές, και υποστήριζε τις ουτοπικές θέσεις του και μετά από 20 χρόνια σε άρθρο του, στις 20 Οκτωβρίου 1934, με τίτλο «Η συμμετοχή εις τας επιχειρήσεις των Δαρδανελλίων», και βέβαια γνωρίζοντας την πανωλεθρία που έπαθαν οι συμμαχικές δυνάμεις στις επιχειρήσεις των Στενών.

«… Άνευ της εκθέσμου ενεργείας του κ. Μεταξά εξελθόντος των στρατιωτικών καθηκόντων του δια να μεταβάλη την υπό της υπευθύνου κυβερνήσεως έγκρίσει του βασιλέως αποφασισθείσαν πολιτικήν, η επιστράτευσις θα εκηρύσσετο την ιδίαν εσπέραν, εις διάστημα ολιγώτερον της εβδομάδος θα κατελαμβάνετο η χερσόνησος της Καλλιπόλεως, ο βασιλεύς θα εισήρχετο εις την Κωνσταντινούπολιν επί κεφαλής του ελληνικού στρατού και αγγλογαλλικών αγημάτων, τα Δαρδανέλλια και ο Βόσπορος θα ηνοίγοντο, η Ρωσία η οποία τότε ευρίσκετο εις Πρεμύσλ θα ανεφωδιάζετο με πολεμικόν υλικόν του οποίου εστερείτο, η Βουλγαρία και η Ρουμανία θα εισήρχοντο πιθανώνατα έκτοτε εις τον πόλεμον παρά το πλευρό των συμμάχων και μετά την οριστικήν αποτυχίαν της επιθέσεως κατά του Βερδέν το θέρος του 1916 η Γερμανία μη έχουσα να επιδεικνύει εις τον λαόν της τον χάρτην του πολέμου, ο οποίος εσημείωνε νίκην της εις το ανατολικόν μέτωπον και τα επ’ αυτής κατεχόμενα ξένα εδάφη, θα ηναγκάζετο τότε να ζητήση ειρήνην παραιτουμένη της Αλσατίας και της Λωρραίνης. Ο πόλεμος ούτω θα εβραχύνετο κατά το ήμισυ, οι νεκροί του πολέμου και οι ανάπηροι θα ήσαν οι ημίσεις, η καταστροφή συγκεντρωμένου πλούτου, την οποίαν έφερε ο πόλεμος, θα ήτο κατά τα 2/3 ή τουλάχιστον κατά τα 3/5 μικροτέρα, διότι γνωστόν είναι με ποίαν πρόοδον ηύξανον από μηνός εις μήνα αι δαπάναι του πολέμου. Επομένως, η ανθρωπότης ολόκληρος δεν θα υφίστατο τόσον ισχυρόν τον εκ του πολέμου κλονισμόν και τα μεταπολεμικά προβλήματα που αντιμετωπίζομεν θα ήσαν πολύ μικρότερα και η λύσις των πολύ ευκολωτέρα. Αυτή είναι η συμφορά της ανθρωπότητος δια την οποίαν τόσον βαρείαν υπέχει ευθύνην ο κ. Μεταξάς…». (sic!).

Ο Wilson ήταν έντιμος και τήρησε τη δέσμευσή του ότι δεν επρόκειτο η Βρετανία να δώσει στην Ελλάδα κανενός είδους βοήθεια για το εγχείρημα της Μικράς Ασίας. Το 1919 οι βρετανικές δυνάμεις δεν πολέμησαν στη Μικρά Ασία ούτε για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Ο Βενιζέλος αποδέσμευσε μία ελληνική μεραρχία για να καλύψει τα νώτα των Βρετανών στη χερσόνησο του Ismid και τα έξοδα τα κάλυπτε ο ελληνικός προϋπολογισμός, από δάνειο που μας έδωσαν οι Βρετανοί, οι Γάλλοι και οι Η.Π.Α.!

Κι όμως, δεκαετίες τώρα η αστική πολιτική, πανεπιστημιακή και μιντιακή φιλο-βενιζελική νομενκλατούρα παπαγαλίζει για το «καταστροφικό αποτέλεσμα των εκλογών του 1920» και για «το δάγκωμα της μαϊμούς», που δήθεν άλλαξε τον ρούν της ιστορίας! Ποιόν ρου και ποιάς ιστορίας; Ο Βενιζέλος έφτασε τα πράγματα στο σημείο χωρίς γυρισμό, διαπράττοντας μία από τις μεγαλύτερες εγκληματικές ανοησίες κατά του οικουμενικού Ελληνισμού από εποχής του πελοποννησιακού πολέμου, και εφάρμοσε το ΣΤΡΙΒΕΙΝ ΔΙΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ το οποίο έκτοτε εφάρμοσαν και πολλοί άλλοι.

ΑΝΑΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΩΝ

Ο μύθος του Βενιζέλου στήθηκε πάνω σε μία ανύπαρκτη συνθήκη, την πορσελάνινη συνθήκη των Σεβρών, την οποία καμία χώρα δεν αναγνώρισε ποτέ και που οι αναδυόμενοι κοσμοκράτορες Αμερικανοί είχαν χαρακτηρίσει από την πρώτη ημέρα της υπογραφής της, στις 28 Ιουλίου 1920, ως αναχρονισμό που αφορά μόνο τους Έλληνες βενιζελικούς!

Αλλά κι αυτή ακόμη η Συνθήκη των Σεβρών, με την Ελλάδα «των δύο ηπείρων και των 5 θαλασσών» υπογράφηκε σχεδόν δύο χρόνια μετά τη λήξη του Μεγάλου Πολέμου, όταν είχαν αποστρατευτεί προ πολλού οι στρατοί όλων των εμπολέμων και δεν ήθελε να ακούσει κανείς για πόλεμο. Στην τελευταία διαβούλευση πριν τη Συνθήκη των Σεβρών, συναντήθηκαν στις 18 Απριλίου 1920 οι πρωθυπουργοί Αγγλίας, Γαλλίας και Ιταλίας, στο πλαίσιο της συνδιάσκεψης κορυφής του Σαν Ρέμο, με συμβουλευτική συμμετοχή Αμερικανών και Ιαπώνων και χωρίς τη συμμετοχή της Ελλάδας.

Με μία απλή ανάγνωση των δεδηλωμένων προθέσεων των τριών δυνάμεων, ο οποιοσδήποτε κοινός νους θα αντιλαμβανόταν ότι η Μικρά Ασία επρόκειτο να μεταβληθεί σε κόλαση. Ο «κολλητός» του Βενιζέλου, Βρετανός πρωθυπουργός Lloyd George επεδίωκε να εφαρμόσει τη βρετανική πολιτική στη Μικρά Ασία με την ισχυρή παρουσία των ελληνικών δυνάμεων για να προστατεύουν τα βρετανικά συμφέροντα στην Κωνσταντινούπολη και τα Δαρδανέλια, και για αντιπερισπασμό σε σχέση με τις αδηφάγες ορέξεις του Λονδίνου για τα πετρέλαια της Μοσούλης.

Γάλλοι και Ιταλοί εξέφρασαν τις σοβαρές επιφυλάξεις τους για τους όρους της επικείμενης υπογραφής της συνθήκης των Σεβρών, σε ό,τι αφορούσε την ελληνική παράμετρο. Όσο για την πολιτική των Η.Π.Α. εκείνη την εποχή, αν δεν διαβάσει κανείς το βιβλίο «Edward Mandell House and Charles Seymour, What Really Happened at Paris: The Story of the Peace Conference, 1918-1919», δηλαδή της ομάδας των Αμερικανών διαπραγματευτών στη συνδιάσκεψη ειρήνης των Παρισίων, τότε καλύτερα να σιωπά γιατί θα εκτεθεί. Το βιβλίο εκδόθηκε το 1921 και ήταν ουσιαστικά τα κείμενα των διαλέξεων που είχαν δώσει τα μέλη της ομάδας διαπραγματευτών του προέδρου Γούντροου Γουίλσον για να ενημερώσουν τις αρμόδιες διπλωματικές υπηρεσίες και την αμερικανική κοινή γνώμη, στο πλαίσιο της εκκολαπτόμενης τότε πολιτικής εναντίον των μυστικών συμφωνιών.

 Αλλά ο Βενιζέλος τους έγραψε κι αυτούς στα παλαιότερα των υποδημάτων του, πιστεύοντας, ίσως, ότι ο ελληνικός στρατός στη Σμύρνη είχε και ευζωνικές μονάδες Ρόμποκοπ. Ως υστερόγραφο, για όσους εξακολουθούν να πιστεύουν ότι, εάν δεν έχανε ο Βενεζέλος τις εκλογές του 1920, θα είχαμε πάρει τη Μικρά Ασία, μπορούν να δοκιμάσουν ακόμη και σήμερα την τύχη τους περιμένοντας για 12 μήνες την τουρκική επίθεση στα ορύγματα της εξέχουσας του Αφιόν Καραχισάρ. Άλλωστε, όπως ενημέρωσε ο λιποτάκτης Κονδύλης τον Βενιζέλο από την Κωνσταντινούπολη, πέντε ημέρες πριν την έναρξη της τουρκικής επίθεσης, ο στρατός του Κεμάλ ήταν σε «άθλια κατάσταση» και δεν επρόκειτο να επιτεθεί! Ο Κονδύλης είχε ως πηγή πληροφοριών το …Βρετανικό Στρατηγείο στην Κωνσταντινούπολη που του «πάσαρε» ό,τι ήθελε!

ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΗΤΤΗΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΑ ΑΠΟΔΥΤΗΡΙΑ

Περιμένοντας από τους «σκληρούς» διαπραγματευτές του 2015 να μας πουν για το ποιός από τους δύο «σκότωσε» πιο πολύ την «τρόικα».

Του ΒΑΣΙΛΗ Σ. ΚΑΡΤΣΙΟΥ

booksonthesites.blogspot.com

Το New Deal  του Φραγκλίνο Ντελάνο Ρούζβελτ αντέγραψαν
οι εγχώριοι οπαδοί του Fabian σοσιαλισμού.

Τον τρόμο που βίωσαν επί εποχής της «μεγαλοφυΐας» των Τσίπρα - Βαρουφάκη, και κυρίως μετά τα capital controls, είχαν περιγράψει στο «Βήμα» τον Σεπτέμβριο του 2015 η τότε γενική διευθύντρια Δημοσιονομικής Πολιτικής και Προϋπολογισμού και ο τότε διευθυντής Προϋπολογισμού του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. «Έφθασε ημέρα που το ταμείο του κράτους είχε μόνον 10 εκατομμύρια ευρώ, κι εμείς έπρεπε να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις… Τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους για να υπάρχει ασφάλεια έπρεπε να είναι τουλάχιστον 1 δις ευρώ (κάποτε είχαμε και 2 και 3 δις ευρώ) και υπήρξαν μέρες που ήταν λίγες δεκάδες εκατομμύρια, λιγότερα από μία επιχείρηση».

Σε ερώτηση για τη συνεργασία της με τους υπουργούς, αναπληρωτές και υφυπουργούς η γενική διευθύντρια απάντησε: «Κάποιοι δούλεψαν σκληρά και άφησαν πίσω τους «θετικό αποτύπωμα». Κάποιοι δεν κατάλαβαν ούτε τι είναι το ΓΛΚ»!

Όμως, την πιο κρίσιμη απάντηση την έδωσε η κ. διευθύντρια στην ερώτηση πώς αποφύγαμε τη στάση πληρωμών: «Με επίμονη δουλειά σε συντονισμό με τον ΟΔΔΗΧ και την Τράπεζα της Ελλάδος. Η προσπάθεια ήταν αγωνιώδης να συγκεντρωθούν τα έσοδα του Δημοσίου αλλά και τα ταμειακά διαθέσιμα των φορέων της γενικής κυβέρνησης προκειμένου το κράτος να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Μέσω αυτής της διαδικασίας κατέστη εφικτό να πληρωθούν οι υποχρεώσεις. Στη διέξοδο φθάσαμε μέσω των repos από τα διαθέσιμα των φορέων της γενικής κυβέρνησης που ήταν μεγάλα, περί τα 12 δις ευρώ. Αυτό έπρεπε να είχε γίνει από παλιά. Έχουμε 1.600 φορείς της γενικής κυβέρνησης. Όταν χρειάζεσαι χρήματα, πρώτα εξαντλείς τις δυνατότητες εσωτερικού δανεισμού και μετά αναζητείς άλλες λύσεις».

Από πόσο παλιά θα έπρεπε να καταφύγουμε στον εσωτερικό δανεισμό; Μα από τον Μάιο του 2010 πριν ο ΓΑΠ και ο Παπακωνσταντίνου μας ρίξουν στα μνημόνια, τα οποία θα μπορούσαμε να αποφύγουμε γιατί οι κωδικοί του δημόσιου λογιστικού είχαν διαθέσιμα, γιατί οι τράπεζες είχαν εκατοντάδες δις ευρώ καταθέσεις, και γιατί μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2010 μπορούσαμε να δανειστούμε συγκρατημένα, έστω και με «τσιμπημένα» επιτόκια ακόμη και από την αγορά των δεκαετών. Αλλά το μεγάλο κόλπο ήταν να μας πετάξουν έξω από τις «αγορές».  Αν το 2015 οι φορείς της γενικής κυβέρνησης είχαν διαθέσιμα 12 δις ευρώ, τότε φανταστείτε ποια ήταν τα διαθέσιμά τους το 2010! Κι όμως, χωρίς να ρωτήσουν κανένα, χωρίς να προσφύγουν σε εκλογές – μιας και κατάλαβαν επιτέλους ότι δεν υπήρχαν λεφτά – υπέγραψαν την κατάπτυστη σύμβαση «δανειακής διευκόλυνσης» που οδήγησε σε τρία μνημόνια, στο υπερταμείο και στην υποθήκη των «φιλέτων» και των «ασημικών» της χώρας για τα επόμενα 100 χρόνια.

Έγραψε από τη δεκαετία του 1960 ακόμη ο καθηγητής Αντ. Ν. Δαμασκηνίδης:

«Όσον αφορά εις τον κίνδυνον υπερμέτρου αυξήσεως του δημοσίου χρέους, θα έδει να παρατηρηθεί ότι τοιούτος κίνδυνος δεν υπάρχει εις την περίπτωσιν του εσωτερικού δημοσίου χρέους. Οι επιβαρύνοντες τον δημόσιον προϋπολογισμόν τόκοι του δημοσίου χρέους δεν δύνανται να χαρακτηριστούν ως βάρος της κοινωνικής οικονομίας. Η εξυπηρέτησις του εσωτερικού δημοσίου χρέους συνιστά απλώς μεταβίβασιν χρηματικών κεφαλαίων από ομάδος ιδιωτών εις άλλην ομάδαν ιδιωτών (από των φορολογουμένων εις τους ομολογιούχους). Εξ άλλου, εις μίαν συνεχώς αναπτυσσόμενην οικονομίαν η επιβάρυνσις των φορολογουμένων προς εξυπηρέτησιν του δημοσίου χρέους (τόσον του εσωτερικού όσον και του εξωτερικού) δεν δύναται να θεωρηθή ως επαχθής, αν ο ρυθμός αυξήσεως του δημοσίου χρέους είναι ανάλογος προς τον ρυθμόν αυξήσεως του εθνικού εισοδήματος».

Με το «κούρεμα» του 2012, οι ντόπιοι «τοποτηρητές» φρόντισαν να εξαλείψουν κάθε έννοια πίστης από τον τραπεζικό και δημόσιο τομέα. Κούρεψαν έως και 80% και τα κρατικά ομόλογα 11.000 περίπου ιδιωτών – φυσικών προσώπων που είχαν επενδύσει – εμπιστευθεί στο ελληνικό δημόσιο 2,5 δις ευρώ. Χρειαζόταν μία ελάχιστη δόση πολιτικού σθένους για να ακολουθήσουν την οικονομική πολιτική του Γεωργίου Θεοτόκη, ο οποίος εν μέσω διεθνούς οικονομικού ελέγχου, μετά την ήττα του 1897, προχώρησε σε εσωτερικό δανεισμό και χρηματοδότησε αναπτυξιακά έργα και εξοπλιστικά προγράμματα.

ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΘΕΣΠΙΖΟΥΝ ΟΙ «ΑΓΟΡΕΣ»

Όπως έγραψε ο J.K. Galbraith, η τραπεζική ανήκει στους Ιταλούς. Οι τράπεζες της Βενετίας και της Γένοβας είναι αποδεδειγμένα οι πρόδρομοι των σημερινών εμπορικών τραπεζών. Ο δανεισμός, ως μορφή χειραγώγησης κρατών και εθνών άρχισε να αναπτύσσεται στο Λονδίνο και όλοι πλέον γνωρίζουμε ποιοι ήταν πίσω από αυτή τη μεθόδευση πλουτισμού και οικονομικής επιρροής. Ο Charles Dunbar στο πόνημά του για την τραπεζική στη Βενετία έγραψε για τα παράπονα ενός γερουσιαστή του 16^ου αιώνα σχετικά με τους τραπεζίτες. Σύμφωνα με τον γερουσιαστή, ένας τραπεζίτης μπορεί να βολέψει τους φίλους του, χωρίς να κάνει κάποια πληρωμή σε χρήμα, απλώς γράφοντας μία μικρή φράση πίστωσης, και μπορεί ν΄ αγοράσει κτήματα ή να προικίσει την κόρη του χωρίς κάποια πραγματική καταβολή χρημάτων!

Οι «αγορές», είτε με τη μορφή των κλασσικών τραπεζικών λειτουργιών, είτε με τη νεωτεριστική επινόηση των χρηματοπιστωτικών παραγώγων διαφεντεύουν την παγκόσμια οικονομία και τις εξελίξεις σε βάθος ανιχνεύσιμου χρόνου που ξεπερνά τους 3 αιώνες. Ονόματα όπως Lehman, Goldman, Morgan, Sachs, Kuhn, Loeb, Rockefeller, Warburg, Schiff, Rothchild κλπ είναι γνωστά από την εποχή της ίδρυσης της Federal Reserve Bank, της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Αποθεματικών των ΗΠΑ το 1913, μέσω της οποίας η νομισματική πολιτική των ΗΠΑ πέρασε στα χέρια των ισχυρότερων τραπεζιτών. Το νομοσχέδιο (Federal Reserve Act) για τη δημιουργία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας ψηφίστηκε από το Κογκρέσο και υπογράφηκε στις 23 Δεκεμβρίου 1913 από τον Αμερικανό πρόεδρο Γούντροου Γουίλσον, ο οποίος στην προεκλογική του εκστρατεία ήταν σφόδρα αντίθετος με την ιδέα. Μάλιστα, σύμφωνα με το νόμο το Σύστημα περιελάμβανε όχι μία κεντρική τράπεζα αλλά έως δώδεκα, τις οποίες διατήρησαν οι ισχυροί τραπεζίτες.

Ο καθηγητής Paul A. Samuelson απέδωσε τη δημιουργία του συστήματος FED στην επιδημία των τραπεζικών πτωχεύσεων που είχε προηγηθεί και στην αναρχία της κλυδωνιζόμενης ιδιωτικής τραπεζικής. Όμως δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι η σημασία των αποφάσεων του Διευθυντηρίου του Συστήματος κάνει τα μέλη του την πιο  ισχυρή ομάδα ιδιωτών στις Η.Π.Α. Δηλαδή, με μία απλή ανάγνωση θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι το Σύστημα FED δημιουργήθηκε για να ενισχύσει την τραπεζική πίστη και να προστατέψει τις καταθέσεις των ιδιωτών, με τη δημιουργία 12 μεγάλων, και άρα φερέγγυων, τραπεζικών ιδρυμάτων. Άλλωστε στην επίσημη ιστοσελίδα της FED το Σύστημα αυτοπροσδιορίζεται ως η κεντρική τράπεζα των Η.Π.Α., που δημιουργήθηκε από το Κογκρέσο για να αποκτήσει το αμερικανικό έθνος ένα ασφαλέστερο, πιο ευέλικτο και πιο σταθερό νομισματικό και οικονομικό σύστημα (Βοστώνη, Νέα Υόρκη, Φιλαδέλφεια, Κλήβελαντ, Ρίτσμοντ, Ατλάντα, Σεντ Λούις, Σικάγο, Ντάλας, Μινεάπολις, Κάνσας Σίτυ, Σαν Φρανσίσκο και φυσικά Ουάσιγκτον).

Όμως, οι οικονομικές εξελίξεις στις Η.Π.Α. τα αμέσως επόμενα χρόνια δεν δικαίωσαν την προσέγγιση του Samuelson για την αιτία δημιουργίας του Συστήματος FED, ούτε τις απλοϊκές υποθέσεις περί τραπεζικής πίστης. Μετά την ψήφιση του νόμου ακολούθησε τα επόμενα χρόνια η οικονομική κρίση του 1920-1921 και ο ορυμαγδός του 1929, ενώ σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία την εικοσαετία πριν το 1913 είχαν κλείσει 1148 τράπεζες και την εικοσαετία μετά το 1913 έκλεισαν 15.502. Από τα Historical Statistics του U. S. Bureau of the Census προκύπτει ότι από το 1930 μέχρι το 1933 πτώχευσαν περισσότερες από 9.000 τράπεζες!

Το 1933, ο Φραγκλίνος Ντελάνο Ρούζβελτ, ο οποίος είχε κερδίσει το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος, εκλέχτηκε 32^ος πρόεδρος των Η.Π.Α. και διατήρησε το αξίωμά του μέχρι το θάνατό του το 1945. Οι εκλογές είχαν διεξαχθεί τον Νοέμβριο του 1932, αλλά ο Ρούζβελτ τήρησε την παράδοση και ανέλαβε καθήκοντα τον Μάρτιο του 1933. Ο Ρούζβελτ νίκησε σε τέσσερις συνεχείς προεδρικές εκλογές κερδίζοντας μία θέση στο πάνθεον των σπουδαίων Αμερικανών προέδρων δίπλα στον Τζώρτζ Ουάσιγκτον και τον Αβραάμ Λίνκολν.

Αν και ανέλαβε για πρώτη φορά το αξίωμα του προέδρου των Η.Π.Α. στο μέσον της χειρότερης οικονομικής κρίσης στην ιστορία της χώρας του, ο Ρούζβελτ μέσα σε 100 ημέρες προχώρησε στην ψήφιση ενός ευρύτατου πλέγματος ομοσπονδιακών νομοθετικών πρωτοβουλιών, και σε μία ποικιλία άμεσα εφαρμόσιμων προγραμμάτων, που είχαν ως στόχο την ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας και τη δραστική μείωση της ανεργίας. Ήταν το περίφημο New Deal, η Νέα Συμφωνία, που έκτοτε παπαγαλίζουν διάφοροι πολιτικάντηδες ανά τον κόσμο και στην Ελλάδα βεβαίως.

Ο Ρούζβελτ έδειξε πως ήταν έτοιμος από καιρό, και μάλιστα με λεπτομερές σχέδιο. Τη δεύτερη κιόλας μέρα μετά την ορκωμοσία του, ο Ρούζβελτ ανακοίνωσε το τετραήμερο κλείσιμο όλων των τραπεζών. Ήταν το περίφημο bank holiday. Μετά από την ανακοίνωση αυτή συγκάλεσε μία ειδική συνεδρίαση του Κογκρέσου για τις 9 Μαρτίου 1933, όπου ψηφίστηκε η Emergency Banking Act. Αυτή η έκτακτης ανάγκης νομοθετική πράξη είχε βασιστεί σε προϋπάρχον σχέδιο από τη διακυβέρνηση του Χούβερ σε συνεννόηση με τους τραπεζίτες της Νέας Υόρκης. Αυτός ο νόμος έδινε στον Ρούζβελτ το δικαίωμα να ανοίγει και να κλείνει τις τράπεζες κατά το δοκούν, και κυρίως εξουσιοδοτούσε  τις τράπεζες του συστήματος FED να εκδίδουν τραπεζογραμμάτια. Έτσι, λοιπόν, μετά το τετραήμερο οι πτωχευμένες και οι εν αναστολή εργασιών τράπεζες δεν ξανάνοιξαν ποτέ, ενώ τυπώθηκαν δύο δισεκατομμύρια δολάρια που διανεμήθηκαν στις «υγιείς» τράπεζες, οι οποίες είχαν πλέον αποθεματικά μεγαλύτερα από τις απαιτήσεις για αναλήψεις! Λεφτά υπάρχουν για αυτούς που έχουν εξουσιοδοτηθεί να τυπώνουν τραπεζογραμμάτια!

Στις 22 Μαρτίου 1933, ο Ρούζβελτ υπέγραψε τον νόμο Cullen – Harrison ο οποίος έθετε τέρμα στην ποτοαπαγόρευση. Οι τράπεζες είχαν χρήματα, το ποτό έρεε άφθονο, αλλά οι Αμερικανοί πολίτες δεν απέφυγαν ένα δεύτερο κύμα υφεσιακής κρίσης το 1937 και 1938 που ξεπεράστηκε στη διάρκεια του 2^ου παγκοσμίου πολέμου με τη δημιουργία μίας τεράστιας πολεμικής βιομηχανίας στην οποία εργάζονταν δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες, άνδρες και γυναίκες. Όταν στην 74^η σύνοδο του Κογκρέσου ψηφίστηκε ο νόμος για την κοινωνική ασφάλιση που καθιέρωνε ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για τους ηλικιωμένους, τους φτωχούς και τους ασθενείς, ο Ρούζβελτ επέμεινε ότι η χρηματοδότηση θα πρέπει να προέρχεται από το φόρο μισθωτών υπηρεσιών και όχι από τα γενικά διαθέσιμα. Για τις τράπεζες τύπωσαν 2 δις δολάρια, γιατί δεν τύπωναν και άλλα τόσα για την κοινωνική ασφάλιση;

Αυτή η πρακτική να ασκεί το κράτος κοινωνική πολιτική από τη φορολογία και τις περικοπές από τους άλλους εργαζόμενους και συνταξιούχους ακολουθείται και σήμερα από όλο το πολιτικό φάσμα του Φάμπιαν δήθεν σοσιαλισμού. Εδώ το ονόμασαν κατά καιρούς «εισφορά αλληλεγγύης», και άλλα τέτοια αντισυνταγματικά κουραφέξαλα, και κάθε φορά κλέβουν τα χρήματα από εργαζόμενους και συνταξιούχους σε ένα υποτίθεται ανταποδοτικό ασφαλιστικό σύστημα. Την περίοδο 2000-2015 το ασφαλιστικό στην Ελλάδα είχε «καταπιεί» 170 δις ευρώ, η διαφθορά άλλα 100, το Πασοκικό Χρηματιστήριο μερικά τρις δρχ., αλλά ο ΓΑΠ ρωτούσε το 2009 από του …άμβωνος «πού πήγαν τα λεφτά»!

 Η FED ΑΥΤΟΣΥΣΤΗΝΕΤΑΙ

Με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την ίδρυση του Συστήματος FED, το board of Governors δημοσίευσε ένα μικρό τεύχος με τους σκοπούς της FED, προβάλλοντας ως πρωταρχικό στόχο τη διατήρηση της ανάπτυξης με υψηλά επίπεδα απασχόλησης μέσα σ’ ένα οικονομικό περιβάλλον σταθερού δολαρίου. Ε, λοιπόν, από το 1963 έως το 1973 σημειώθηκε στις Η.Π.Α. το μεγαλύτερο ποσοστό πληθωρισμού σε καιρό ειρήνης!

Είναι σύνηθες το φαινόμενο να καταφεύγουμε σε θεωρίες συνωμοσίας όταν αναφερόμαστε στο σύστημα FED, ενώ αυτό δεν απέκρυψε ποτέ τη λειτουργία, τη δομή και τις προθέσεις του. Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα του Συστήματος, οι δραστηριότητες και οι προτεραιότητες της FED επικεντρώνονται σε 4 τομείς:

·          Conducting the nation's monetary policy by influencing money and credit conditions in the economy in pursuit of full employment and stable prices.

·          Στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής της χώρας επηρεάζοντας τις χρηματο-οικονομικές και πιστωτικές συνθήκες κατά την επιδίωξη της πλήρους απασχόλησης και της σταθερότητας των τιμών.

·          Supervising and regulating banks and other important financial institutions to ensure the safety and soundness of the nation's banking and financial system and to protect the credit rights of consumers.

·          Στην εποπτεία και τη ρύθμιση των τραπεζικών και άλλων σημαντικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της ευρωστίας του εθνικού τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος και την προστασία των πιστωτικών δικαιωμάτων των καταναλωτών.

·          Maintaining the stability of the financial system and containing systemic risk that may arise in financial markets.

·          Στη διατήρηση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος από τον εν δυνάμει συστημικό κίνδυνο που μπορεί να προκύψει στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

·          Providing certain financial services to the U.S. government, U.S. financial institutions, and foreign official institutions, and playing a major role in operating and overseeing the nation's payments systems.

·          Στην παροχή ορισμένων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών προς την κυβέρνηση των Η.Π.Α., τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των Η.Π.Α. και των ξένων επίσημων ιδρυμάτων, παίζοντας κυρίαρχο ρόλο στη λειτουργία και την εποπτεία των συστημάτων πληρωμών της χώρας.

Αν όλα αυτά δεν είναι αρκετά για να σας πείσουν για τη λειτουργία και τις προθέσεις του Συστήματος, ας δούμε από επίσημη πηγή, τη Federal Reserve Bank of San Francisco, την περιγραφή της δομής του Συστήματος:

The Federal Reserve System has a two-part structure: a central authority called the Board of Governors in Washington, D.C., and a decentralized network of 12 Federal Reserve Banks located throughout the country. Monetary policy is set by the FOMC, which includes members of the Board of Governors and presidents of the Reserve Banks.

Το σύστημα FED έχει μία δομή, που αποτελείται από δύο μέρη: Μία κεντρική Αρχή που ονομάζεται Board of Governors, με έδρα την Ουάσιγκτον, και ένα αποκεντρωμένο δίκτυο 12 Federal Reserve Banks, που βρίσκονται σε όλη τη χώρα. Η νομισματική πολιτική καθορίζεται από τη FOMC, η οποία περιλαμβάνει τα μέλη του Board of Governors και τους προέδρους των Federal Banks.

The Fed has been set up to ensure that monetary policy is insulated from political pressure. It is shielded from interference from other arms of the federal government. Policy and operational decisions do not require congressional or Presidential approval. The Fed’s operations are financed through its own resources rather than through congressional appropriations. Still, Congress has the power to change the laws governing the Fed. In addition, the Fed regularly reports to Congress on monetary policy and other matters. As such, the Fed is commonly described as “independent within the government.”

Η FED έχει συσταθεί για να διασφαλίσει ότι η νομισματική πολιτική είναι ανεπηρέαστη από πολιτικές πιέσεις. Είναι προστατευμένη από παρεμβολές από άλλους παράγοντες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Πολιτική και άλλες διαχειριστικές αποφάσεις δεν απαιτούν την έγκριση του Κογκρέσου ή του προέδρου. Οι εργασίες της FED χρηματοδοτούνται από ιδίους πόρους και όχι από πιστώσεις με αποφάσεις του Κογκρέσου. Παρ’ όλα αυτά, το Κογκρέσο έχει τη δύναμη να αλλάξει τους νόμους που διέπουν τη λειτουργία της FED. Επιπλέον, η FED ενημερώνει τακτικά το Κογκρέσο για τη νομισματική πολιτική και άλλα ζητήματα. Ως εκ τούτου η FED συνήθως περιγράφεται ως «ανεξάρτητη εντός της κυβερνήσεως»!

ΤΗΝ ΠΑΤΗΣΕ ΚΑΙ Ο ΝΙΞΟΝ

Έτσι λοιπόν, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970 με την πρώτη πετρελαϊκή κρίση και την κατάρρευση του συστήματος των σταθερών ισοτιμιών, το διεθνές τραπεζικό σύστημα έπαιζε διαμεσολαβητικό ρόλο, με τις κλασσικές τραπεζικές λειτουργίες της άντλησης των αποταμιεύσεων και το δανεισμό δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Υποτίθεται ότι εξυπηρετούσε τη συνθήκη ανασυγκρότησης της διεθνούς οικονομίας μετά τη λαίλαπα του 2^ου παγκοσμίου πολέμου.

Ο Νίξον είχε αφαιρέσει από τις τράπεζες του συστήματος FED τη δυνατότητα να παίρνουν δολάρια από τις εκδοτικές τράπεζες έναντι χρυσού και ακύρωσε στην ουσία ένα μεγάλο τμήμα των ρυθμίσεων και κανόνων του Bretton Woods. Παραμένει αδιευκρίνιστο αν ο Αμερικανός πρόεδρος ενήργησε αυτοβούλως. Αυτές ακριβώς οι εξελίξεις οδήγησαν στις επαναστατικές αλλαγές του χρηματοπιστωτικού συστήματος, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, και στην εκρηκτική επιτάχυνση του ρυθμού συσσώρευσης πλούτου του ολιγοπωλίου.

Διότι υπήρξε και μία πολύ σοβαρή συνέπεια, που αφορούσε στις ισοτιμίες των νομισμάτων έναντι του χρυσού και του δολαρίου, τις οποίες τα κράτη μέλη είχαν υποχρέωση προς το Δ.Ν.Τ. να διατηρούν αμετάβλητες. Προέκυψαν, δηλαδή, οι κυμαινόμενες τιμές συναλλάγματος προκαλώντας αβεβαιότητα και αστάθεια στις διεθνείς συναλλαγές αλλά αποτέλεσαν και ένα ευρύ πεδίο για κερδοσκοπικά παιχνίδια. Ο χρυσός είχε πάψει να διαδραματίζει οιονδήποτε ρόλο στο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα και οι συστημικές παγκόσμιες τράπεζες άρχισαν να αναζητούν κράτη – δανειολήπτες καθώς είχαν συγκεντρώσει απίστευτες ποσότητες δολαρίων και έπρεπε να κερδοσκοπήσουν από τους ληστρικούς τόκους. Το 1986, η Ελλάδα δανείστηκε ένα δις δολάρια, δηλαδή 240 δις δραχμές! Το ΠΑΣΟΚ έπρεπε να πληρώνει μερικές εκατοντάδες χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους περισσότερους, εφαρμόζοντας κι αυτό τις αρχές του «συμβολαίου με το λαό» του Φάμπιαν σοσιαλισμού του Ανδρέα Παπανδρέου, μιμούμενο τον Φραγκλίνο Ντελάνο Ρούζβελτ.

Στις 17 Ιουνίου 1972 έγινε η περίφημη διάρρηξη στο κτιριακό συγκρότημα Watergate, όπου βρισκόταν τα γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος και τον Αύγουστο η Washington Post άρχισε τις αποκαλύψεις. Το σκάνδαλο Watergate ταλάνιζε τη σκέψη και την ύπαρξη του Nixon από τον Ιούνιο του 1972, καθώς από αυτό το διάστημα και μέχρι την παραίτησή του έπρεπε να αντιμετωπίσει τα εκατοντάδες άρθρα των Μπομπ Γούντγουορντ και Καρλ Μπερνστάιν στην Washington Post του Μπεν Μπράντλι, για τη διάρρηξη και τους κοριούς στα γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος. «Όλοι οι άνθρωποι του προέδρου» αποδείχθηκε τελικά ότι ήταν μπλεγμένοι στο σκάνδαλο, και πολλοί από αυτούς οδηγήθηκαν στη δικαιοσύνη, ενώ η κυβέρνηση του Nixon φυλλορροούσε σε βαθμό δυσλειτουργίας.

Η μοίρα του Νίξον σφραγίστηκε στις 31 Αυγούστου 1971 με την εξαγγελία των οικονομικών μέτρων που ανέτρεπαν το μέχρι τότε παγκόσμιο νομισματικό σύστημα, το οποίο και τότε ήλεγχαν οι τράπεζες του συστήματος FED. Άλλωστε, και ενώ είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο, ο Νίξον επανεκλέχτηκε πρόεδρος στις εκλογές του 1972 με ποσοστό μεγαλύτερο του 60%, μεταξύ των άλλων και για την επιτυχή οικονομική πολιτική του. Ποιος ο λόγος για να στηθεί μία τέτοιου είδους καταδρομική ενέργεια διάρρηξης, η οποία εξουδετερώθηκε από έναν απλό νυχτοφύλακα, τον Φρανκ Γουίλις; Μετά την επανεκλογή του Νίξον οι εξελίξεις υπήρξαν ραγδαίες με καταδίκες άμεσων συνεργατών για συνομωσία, και παρά την άρνησή του ότι είχε οποιαδήποτε εμπλοκή στην υπόθεση. Η παραίτησή του, στις 8 Αυγούστου 1974, από το προεδρικό αξίωμα ήταν αποτέλεσμα της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου να δοθούν στη Γερουσία 64 μαγνητοταινίες με τα τηλεφωνήματα και τις συνομιλίες των Δημοκρατικών, που ο Νίξον μαγνητοφωνούσε μέσα από το γραφείο του!

Η απονομή χάρητος από τον Gerald Ford φαντάζει περισσότερο σαν μία συμφωνία κυρίων για να λήξει αυτό που οι Αμερικανοί είχαν χαρακτηρίσει «εθνικό εφιάλτη» για την πολιτική σκηνή των Η.Π.Α. Είχε προηγηθεί το 1973 η παραίτηση και του αντιπροέδρου Σπύρου Άγκνιου, ο οποίος κατηγορήθηκε για δωροδοκία. Απόλυτος πρόεδρος όλο αυτό το διάστημα ήταν ο «εφιάλτης της Κύπρου» τότε υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ. Το 2005 αποκαλύφθηκε ότι το «βαθύ λαρύγγι» που τροφοδοτούσε με πληροφορίες τους δύο δημοσιογράφους δεν ήταν άλλος από το Νο 2 του FBI Μαρκ Φελτ, ο οποίος φέρεται να απέκτησε ψυχολογικά προβλήματα από το γεγονός ότι ο Νίξον δεν τον έκανε αρχηγό όταν τον Μάιο του 1972, ένα μήνα πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο, πέθανε ο εμβληματικός Έντγκαρ Χούβερ. Έχει κανείς αμφιβολία ότι τον Νίξον τον «εξαΰλωσαν» οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες;

Όμως τον Νίξον δεν τον άφησαν ήσυχο ούτε μετά την παραίτησή του και το συγχωροχάρτι από τον Φορντ. Ο Galbraith για να δείξει με ποιόν τρόπο τα νομίσματα, και δη το δολάριο, χάνουν την αγοραστική τους αξία χρησιμοποίησε το παρακάτω παράδειγμα. Έγραψε τα εξής: «Μία έρευνα στις συνήθως πολύπλοκες υποθέσεις του 37^ου προέδρου των Η.Π.Α. αποκάλυψε μία υπερβολικά ενδιαφέρουσα συναλλαγή. Ο κ. Τσαρλς Τζ. Ρεμπόζο, καλός και εχέμυθος φίλος του κ. Νίξον, είχε δεχτεί για πολιτικό ή προσωπικό όφελος του τότε προέδρου 100.000 δολλάρια από τον ακόμα πιο εχέμυθο επιχειρηματία κ. Χάουρντ Χιούζ. Όπως ισχυρίστηκαν, το σημαντικό αυτό ποσό, πριν επιστραφεί στον κ. Χιουζ, κρατήθηκε κλεισμένο σε μετρητά, στο χρηματοκιβώτιο μίας τράπεζας, για παραπάνω από τρία χρόνια. Το παράξενο σ’ αυτή τη συναλλαγή, δεν είναι το γιατί να επιστρέψει κανείς χρήματα στον κ. Χιούζ – κάτι που είναι σα να επιστρέφονται αλμυρά δάκρυα στον ωκεανό – αλλά αντίθετα το γιατί να κρατηθούν νεκρά και αχρησιμοποίητα τόσα πολλά λεφτά. Όπως ο καθένας ξέρει, έτσι αφημένο αχρησιμοποίητο το ποσό, έχασε σημαντικό μέρος απ’ την αξία του».