Ιστορικά αδόκιμη η 29η Σεπτεμβρίου

Υποστηρίζει ο συγγραφέας Βασίλης Κάρτσιος για την ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ των θυμάτων της 2^ης βουλγαρικής κατοχής

Ιστορικά αδόκιμη και ασύμβατη με τη διεθνή πρακτική θεωρεί ότι είναι η επιλογή της 29^ης Σεπτεμβρίου ως ΗΜΕΡΑΣ ΜΝΗΜΗΣ των θυμάτων της βουλγαρικής κατοχής το 1916-18 στην ανατολική Μακεδονία, ο συγγραφέας του βιβλίου «Η γενοκτονία του ελληνισμού της ανατολικής Μακεδονίας, κατά τη 2^η βουλγαρική κατοχή (1916-1918)» Βασίλης Σ. Κάρτσιος.

Με αφορμή την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, την Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου 2011, για την καθιέρωση στους νομούς Σερρών, Δράμας και Καβάλας, ΗΜΕΡΑΣ ΜΝΗΜΗΣ των θυμάτων της βουλγαρικής κατοχής, ο κ. Κάρτσιος επισημαίνει επίσης ότι υπήρξε ατολμία στη διατύπωση του αιτήματος προς την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, καθώς περιορίζει σε τοπικό επίπεδο το γεγονός.

Η εκδήλωση συνδιοργανώθηκε από την Ομοσπονδία Σερραϊκών Συλλόγων Θεσσαλονίκης και την Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία Σερρών – Μελένικου, στο πλαίσιο της προσπάθειας για να γνωστοποιηθεί στο ευρύ κοινό η επαίσχυντη βουλγαρική κατοχή στην ανατολική Μακεδονία κατά τη διάρκεια του 1^ου παγκοσμίου πολέμου.

Ο συγγραφέας προτείνει την καθιέρωση της 21ης Ιουνίου ως ΗΜΕΡΑΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ του ελληνισμού της ανατολικής Μακεδονίας και εκθέτει μία σειρά από επιχειρήματα, όπως:

1. Στις 21 Ιουνίου 1917, οι βουλγαρικές αρχές κατοχές άρχισαν να συγκεντρώνουν «κατά διαταγή της βουλγαρικής κυβερνήσεως», όλους τους άνδρες από ηλικίας 17 έως 60 ετών «κατά σειράν κατά συνοικίας» για να σταλούν στα βουλγαρικά κάτεργα σε όλη την τότε βουλγαρική επικράτεια από τη Βάρνα μέχρι το Γκόστιβαρ και το Κίτσεβο των Σκοπίων.

2. Οι τρομερές εκείνες ημέρες του Ιουνίου 1917 έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένες στη συλλογική μνήμη των κατοίκων, καθώς τα εναπομείναντα γυναικόπαιδα έβλεπαν με τρόμο και απόγνωση, τους άνδρες τους, τους γιούς τους, τους πατεράδες, τους παππούδες τους και τα αδέλφια τους, να οδηγούνται με τη βία στα άθλια βαγόνια των βουλγαρικών συρμών.

3. Αν οι συντάκτες του ψηφίσματος είχαν διαβάσει τα απομνημονεύματα του Αλέξανδρου Ζάννα, ο οποίος συνόδευσε τις αποστολές του ελληνικού και του διεθνούς Ερυθρού Σταυρού για την παραλαβή των ομήρων, θα γνώριζαν ότι οι όμηροι βίωσαν την πραγματική κόλαση και κατά την επιστροφή τους και ότι πολλοί από αυτούς πέθαναν από ασιτία ή δολοφονήθηκαν μετά την 29^η Σεπτεμβρίου.

«… το ταξίδι από τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, μέχρι των ελληνικών συνόρων το έκαμναν εις διάστημα είκοσι ημερών».

Σε απλά ελληνικά η βουλγαρική κυβέρνηση, που υποτίθεται ότι ζήτησε άνευ όρων ανακωχή στις 29 Σεπτεμβρίου, είχε δώσει εντολή να μην επιστρέψει κανένας όμηρος ζωντανός στην ανατολική Μακεδονία.

4. ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ δεν σημαίνει ημέρα πανηγυρισμών για την «άνευ όρων ανακωχή» που ζήτησε η Βουλγαρία. Δεν πανηγυρίζουμε για την επιστροφή των επιζώντων. Στην ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ τιμούμε τη μνήμη των νεκρών μας, των 70.000 νεκρών μας, που βίωσαν ένα ανείπωτο μαρτύριο κατά τη διάρκεια της ομηρίας τους και άφησαν τα άγια κόκαλά τους σε ομαδικούς τάφους καλυμμένους με ασβέστη.

5. Η 29^Η Σεπτεμβρίου συνδέεται με την έναρξη της σφαγής των κατοίκων της Δράμας και των Σερρών, κατά τη διάρκεια της 3^ης βουλγαρικής κατοχής (1941-1944), μέσα σ’ ένα δολοφονικό αμόκ των κατοχικών αρχών, που κράτησε 3 ημέρες και αφάνισε περισσότερους από 4.000 Έλληνες. Η επιλογή αυτής της ημερομηνίας θα επιτείνει τη σύγχυση για τα δύο γεγονότα. Άλλωστε ήδη έχουν διατυπωθεί αντιρρήσεις για το λόγο αυτό και από τοπικούς φορείς της Δράμας.

Ο κ. Κάρτσιος καλεί τους αρμόδιους φορείς να αναθεωρήσουν το κείμενο της ψηφίσματος και να δώσουν στο ιστορικό αυτό γεγονός την πραγματική του διάσταση.

Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΤΟ ΔΟΚΑΝΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 1913 – 1918

Παραθέτουμε παρακάτω ένα μικρό απόσπασμα από τη 2ωρη ομιλία του συγγραφέα Βασίλη Σ. Κάρτσιου με θέμα τη γενοκτονία του ελληνισμού της ανατολικής Μακεδονίας κατά τη 2^η βουλγαρική κατοχή, στις 6 Οκτωβρίου 2011, στο Πολιτιστικό Κέντρο της περιφερειακής διοίκησης κεντρικής Μακεδονίας.

Στην ομιλία του ο συγγραφέας χρησιμοποίησε υλικό από το υπό έκδοση βιβλίο του για τη Μικρασιατική καταστροφή.

…Υπερεκτίμησε μήπως ο Michael Llewellyn Smith αυτά που έγραψε ο σερ Τζων Σταυρίδης στο ημερολόγιό του για τα έτη 1912-1915 σχετικά με τις συνομιλίες που είχε κατά διαστήματα με βρετανούς αξιωματούχους; Η απάντηση θα μπορούσε να είναι αρνητική αν λάβει κανείς υπόψη του πως πρόκειται για έναν διδάκτορα της κλασικής φιλολογίας της Οξφόρδης, που υπηρέτησε επί μακρόν στο βρετανικό διπλωματικό σώμα με θητεία στη Μόσχα, στο Παρίσι στη Βαρσοβία και στην Αθήνα, ενώ διετέλεσε και πρέσβης στην Πολωνία (1991-1996) και στην Ελλάδα (1996-1999).

Από την άλλη, πώς είναι δυνατόν η βρετανική διπλωματία να τύλιξε σε μία κόλλα χαρτί τον «μέγα» διπλωμάτη Βενιζέλο, μέσω των άτυπων συνομιλιών που είχε ο νεαρός πρόξενος της Ελλάδας Τζων Σταυρίδης με φίλους και γνωστούς του βρετανούς αξιωματούχους;

Πώς είναι δυνατόν να ξεκίνησε έτσι απλά η ψυχασθενική προσκόλληση του Βενιζέλου στη βρετανική εξωτερική πολιτική, για χάρη της οποίας παραιτήθηκε δύο φορές (1915) από το αξίωμα του πρωθυπουργού, επειδή δεν μπορούσε να επιβάλλει τα σχέδιά του (τη συμμετοχή του ελληνικού στρατού στη συμμαχική πανωλεθρία των Δαρδανελίων και την προβοκατόρικη κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τις δυνάμεις της Entente, που οδήγησε στην εισβολή της Βουλγαρίας στην ανατολική Μακεδονία και τη γενοκτονία του ελληνισμού της περιοχής);

Τι ήταν αυτό που μετέτρεψε έναν πρωθυπουργό σε ένα συμμαχικό  δικτάτορα το 1917, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του υπό την προστασία των κανονιών των γαλλικών καταδρομικών, νομιμοποιώντας με αυτόν τον τρόπο τα αίσχη των Αγγλο-Γάλλων εναντίον της πατρίδας του (ναυτικός αποκλεισμός, διάταγμα γενικής αποστράτευσης και παράδοσης του οπλισμού, βομβαρδισμός του Πειραιά και εξοστρακισμός όλων των πολιτικών του αντιπάλων);

…Η τραγωδία είναι ότι οι «μεγάλοι» της εποχής έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για την κατάληψη της Σμύρνης από τον ελληνικό στρατό, για να προλάβουν πιθανή κατάληψή της από τους Ιταλούς!

Αντί να είμαστε θεατές ενός άγριου ιταλο – τουρκικού πολέμου, στον οποίο θα επεμβαίναμε προς το τέλος του για να υπερασπιστούμε τους ελληνικούς πληθυσμούς, θυσιάσαμε τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας για να κάνουν χρυσές δουλειές οι Ιταλοί με τον Κεμάλ.

Ο Βενιζέλος πήρε τη μοιραία απόφαση μόνος του, χωρίς να έχει καμία εγγύηση για βοήθεια από τις δυνάμεις της Entente, ενώ οι στρατηγοί των συμμάχων ούρλιαζαν στους διαδρόμους ότι με την απόφαση αυτή μόλις ξεκίνησε ένας νέος πόλεμος.

…Η ανατολική Μακεδονία ήταν το αντάλλαγμα του Βενιζέλου προς τη Βουλγαρία για τις αόριστες υποσχέσεις των συμμάχων της ελληνικής επέκτασης στη Μικρά Ασία. Ας δούμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.

Στη διάσκεψη για την ειρήνη στο Λονδίνο, μετά την ήττα της Τουρκίας στον α΄ βαλκανικό πόλεμο, ο Βενιζέλος δεν είχε επαφές μόνο με τους αντιπροσώπους της Entente, αλλά κυρίως είχε πολλές συναντήσεις με τον αντιπρόσωπο της Βουλγαρίας Stojan Petrov Danev, ο οποίος – σύμφωνα με όσα έγραψε ο Εντουάρ Ντριό «είχε υποχρεώσει τον Βενιζέλο να του παραχωρήσει όλη σχεδόν τη Μακεδονία ως τα πρόθυρα της Θεσσαλονίκης».  Για τις υπηρεσίες του αυτές, λίγους μήνες αργότερα ο βασιλιάς Φερδινάνδος τον έκανε πρωθυπουργό στη θέση του «μετριοπαθή» Ivan Geshov, ο οποίος υπέβαλε την παραίτησή του στις 17 Μαϊου 1913. O Danev, υπό την πίεση   των στρατιωτικών, εξαπέλυσε αμέσως διπλή επίθεση κατά της Ελλάδας και της Σερβίας, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει ο β΄ βαλκανικός πόλεμος (Ιούνιος – Ιούλιος 1913).

Η πρόκληση του 2^ου βαλκανικού πολέμου ήταν το δεύτερο ολέθριο λάθος της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της Βουλγαρίας μέσα σε λίγους μήνες, μετά την άσκοπη εμπλοκή τους στο μέτωπο της Τσατάλτζας, στις πύλες της Κωνσταντινούπολης, όπου αποδεκατίστηκε ο βουλγαρικός στρατός, μεταξύ άλλων και από επιδημία χολέρας. Τα δύο αυτά στρατηγικής σημασίας λάθη του βουλγαρικού γενικού επιτελείου διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό την ευνοϊκή για την Ελλάδα κατάσταση στη Μακεδονία και τη δυτική Θράκη, που για ανεξήγητους λόγους θέλησε να ανατρέψει ο Βενιζέλος τους αμέσως επόμενους μήνες.

…Η στάση του Βενιζέλου στο Λονδίνο και η ενδοτικότητά του απέναντι στις βουλγαρικές αξιώσεις προβλημάτισε έγκυρους μελετητές και επαγγελματίες διπλωμάτες γιατί  υπήρξε τουλάχιστον περίεργη.

..Διαβάζοντας κανείς το υπόμνημα, όσο καλόπιστος κι αν είναι, διαπιστώνει με την ανάλυση του Βενιζέλου των πολιτικών και στρατιωτικών παραμέτρων της εποχής, μία ανακολουθία μεταξύ της «εικόνας» του ως πολιτικού, «εθνάρχη», εξαίρετου διπλωμάτη και ιδιοφυή ανθρώπου - που έχει παγιωθεί σε ένα μεγάλο μέρος της εγχώριας εκδοτικής παραγωγής - και των πραγματικών δυνατοτήτων και προθέσεών του:

«Οι βαλκανικοί πόλεμοι απέδειξαν ότι δεν καταβαλλόμεθα υπό κοπώσεως ταχύτερον των Βουλγάρων. Είναι εν τούτοις αληθές, ότι επί σειρά ετών, έως ού οργανώσωμεν όλην την στρατιωτικήν ημών δύναμιν επί τη βάσει των εις άνδρας πόρων, ούς θα δώση η στρατολογία της μεγαλυτέρας Ελλάδος, θα ευρεθώμεν εν περιπτώσει πολέμου εν τη χερσονήσω του Αίμου εις την ανάγκην να απασχολήσωμεν μέρος των δυνάμεων μας εν Μικρά Ασία προς πρόληψιν τυχόν τοπικής εκεί εξεγέρσεως, άλλως τε όλως απιθάνου, αφού εκλείποντος μάλιστα παντελώς του οθωμανικού κράτους, οι Μουσουλμάνοι υπήκοοι ημών έσονται άριστοι και νομιμοφρονέστατοι πολίται. Αλλ’ η προς τούτο διατεθησομένη δύναμις θα παρασχεθή εντός βραχυτάτου χρονικού διαστήματος υπ’ αυτού του ελληνικού πληθυσμού της Μικρασιατικής Ελλάδος».